اقوام و ملل مختلف براي خود معيارهاي متفاوت و حتي متناقضي براي زيبايي دارند.اما يك نكته مشترك در تمام اين اقوام و كشورها بحث تناسب و هارموني ست كه برمبناي عقايد همان قوم و نژاد تعيين مي شود.

مثلاَ در نژاد آفريقايي هر دو فك بيرون زده و جلو آمده است كه از نظر مردم بسياري از كشورها نازيباست اما در ميان خود آفريقايي ها زيبا و متناسب تلقي مي‌شود. بنابراين اجزاي صورت و بدن تعيين كننده زيبايي با توجه به معيارهاي قومي و نژادي ست.در نتيجه در صورت بايد تمام اجزا را باهم درنظر بگيريم.اينكه بياييم و روي يك جزء صورت دست بگذاريم و فكر كنيم با دستكاري آن صورت ما زيباتر مي‌شود طرز فكر اشتباهي ست.

براي تعيين تناسب چهره بايد تمام اجزا آن از قبيل موها،پيشاني،ابروها و ... بررسي شوند كه فك بالا،پايين و دندان‌ها هم از جمله همين اجزا هستند. بعضي اوقات افراد فكر مي‌كنند اگر تغييري در فك‌شان داده شود چهره شان زيباتر مي‌شود درصورتي كه شايد اصلاَ فك‌ها مشكلي نداشته باشند و ناهنجاري مربوط به قسمت ديگري از صورت باشد. ناهنجاري‌هاي فكاز مشكلات شكلي فك با عنوان ناهنجاري‌هاي فك ياد مي‌شود. اين ناهنجاري‌ها مي توانند مادرزادي باشند يعني مشكل فك بصورت ژنتيكي به بيمار ارث رسيده باشد.گروه ديگر ناهنجاري‌هاي اكتسابي هستند، مثل مكيدن انگشت در دوران كودكي يا ضربه خوردن به فك در دوران كودكي و نوزادي كه ممكن است باعث بروز ناهنجاري‌هاي شديدي در فك‌ها شود. بطور كلي ناهنجاري‌هاي فك يا عقب ماندگي رشدي هستند يا زيادي رشد؛ ممكن است ناهنجاري زيادي رشد يا عقب ماندگي رشد فقط در يك فك ديده شود يا اينكه هر دو فك جلو زده يا كوچك باشند. حتي امكان دارد يك فك بيش از حد طبيعي رشد كرده باشد و يك فك كمتر از حد!عقب ماندگي رشد فك در عقب ماندگي رشد فك يكي از اصلي ترين عوامل ايجادكننده، ضربه به فك و به مراكز رشدي فك در هنگام كودكي است.اين حالت معمولاَ‌در فك پايين اتفاق مي‌افتد و در نتيجه فك پايين عقب بوده و كوچك مي‌ماند.

برای جراحی فك بايد تا سن 18 سالگي براي آقايان و كمي زودتر از 18 سالگي براي خانم‌ها صبر كنيم.علت، ادامه رشد فك تا اين سنين است.اگر اين ناهنجاري زودتر از 18 سالگي جراحي شود به‌دليل باقي ماندن مقداري از رشد،فك مجدداَ به وضعيت اول خود برمي‌گردد.

تجويز جراحيبراي اين‌كه جراحي فك تجويز شود اول بايد عامل ايجاد كننده ناهنجاري مشخص شود.چون شايد اصلاَ مشكل از فك نباشد.سپس تناسب اجزاي صورت و وضعيت ناهنجاري فكي در كل صورت مد نظر قرار مي گيرد.در اينجا ما معمولاَ ‌از روش‌هايي مثل راديوگرافي،عكس از چهره يا تهيه مدل‌هاي گچي از فكين براي بررسي بهتر ناهنجاري استفاده مي كنيم.به اين ترتيب ما متوجه مي شويم كه آيا اصلاَ ناهنجاري فكي وجود دارد يا خير و اگر وجود دارد چه عاملي آن‌را ايجاد كرده و چطور بايد آنرا با توجه به ساير اجزاي صورت تصحيح كرد.

جراحي فك اغلب يك كار تيمي ست كه با همكاري جراح دهان و فك و صورت و متخصص ارتودونسي انجام مي شود. براي انجام يك درمان ايده‌آل بايد روابط فكي و دنداني بيمار تصحيح و تثبيت شود كه به همین دلیل معمولاَ بيمار قبل از جراحي توسط ارتودونتيست تحت درمان قرار مي‌گيرد تا قوس‌هاي دنداني و خود دندان‌ها وضعيت ايده‌ال براي جراحي را بدست آورند و پس از آن جراحي انجام شود.

بعد از تشخيص دقيق ناهنجاري و طراحي درمان جراحي،معمولاَ ترجيح مي دهيم تا از يكي دو سال قبل از عمل، درمان ارتودونسي براي جراحي آغاز شود تا وقتي بيمار به سن 18 سالگي رسيد بلافاصله جراحي انجام شود و براي بيمار زماني از دست نرود و ناهنجاري هرچه زودتر برطرف شود.

روش Model Surgery
در این قسمت یک هفته قبل از عمل توسط تکنسین قالبهای گرفته شده از فک بالا و فک پایین توسط وسیله ای بنام Face Bow در دستگاهی بنام آرتیکولاتور قرار میگیرد و در وسیله ای بنام Splint ساخته میشودکه در هنگام جراحی جهت تعیین موقعیت جدید فک بالا و فک پایین نقش مهمی ایفا میکند.

بيمار بعد از عمل يك شب در بيمارستان است و روز بعد مرخص مي شود.ما معمولاَ بيشتر از يك شب اين قبيل بيماران را در بيمارستان نگه نمي داريم مگر بيمار شرايط پزشكي ويژه اي داشته باشد.بيمار بلافاصله مي تواند وارد زندگي اجتماعي شده و حتي سر كار برود.بعد از جراحي مقداري تورم در صورت ايجاد مي شود كه كاملاَ‌ طبيعي ست.اين 4-3 روز الي يك هفته بعد از جراحي وجود دارد و به مرور برطرف مي شود.خون مردگي و كبودي معمولاَ ديده نمي شود مگر در افراد مسن تر.

يكي از سؤالات رايج بيماران درباره محل جراحي و باقي ماندن رد جراحي روي صورت است.امروزه تمامي جراحي هاي تصحيح ناهنجاري‌هاي فك از داخل دهان انجام مي‌شود.بنابراين روي صورت هيچگونه اثري به‌جاي نمي‌ماند و نگراني بيماران در اين زمينه بي‌مورد است.

بطور کلی در روش ما تمام جراحی‌ها از روش تثبیت استخوان با پیچ و پلاک استفاده می‌شود و بیمار می تواند دهان خود را بلافاصله بعد از جراحی باز کند.کلاَ جوش خوردن استخوان یک ماه و نیم طول می‌کشد اما پیچ و پلاک‌ها آنقدر مقاومت دارند که بیمار قبل از جوش خوردن کامل استخوان بتواند رژیم غذایی عادی داشته باشد.

بيماري كه تحت عمل جراحي فك قرار گرفته باید مراقب باشد تا ضربه ای به فک وارد نشود چون می تواند باعث جابجایی استخوانها شده یا ابزارهای نگهدارنده داخل فک را شل کند.بیماران بهتر است از مسافرت‌های طولانی پرهیز کنند و در خودرو باید حتما کمربند ایمنی را ببندند. بهتر است این بیماران تا مدتی از ورزش‌های سنگین خودداری کنند.رعایت بهداشت برای این بیماران بسیار مهم و واجب است.این افراد از روز بعد از عمل باید مسواک بزنند و دهان خود را با دهانشویه شستشو بدهند.

بیمار بعد از اتمام جراحی باید تحت کنترل جراح و ارتودونتیست باقی بماند.یکی از مشکلات بعد از جراحی های تصحیحی فک، تمایل عضلات فک برای برگشت به حالت قبل از جراحی ست.عضلات به‌خاطر عادت قصد دارند به وضعیت قبلی برگردند و طبعاَ کشش آنها می تواند فک را هم به وضعیت قبل از جراحی برگردانده و باعث شکست جراحی شود.باید با این کشش عضلانی مقابله شود که از طریق استفاده از دستگاه‌های ارتودونسی این کار صورت می‌گیرد. ارتودونسی بعد از جراحی در واقع مرحله نهایی درمان است که تغییرات جزیی در وضعیت دندان‌ها اعمال می شود و بعد از 3-2 ماه دستگاه‌های ثابت از داخل دهان برداشته شده و پلاک‌های متحرک برای تثبیت وضعیت دندان‌ها در مرحله نگهدارنده به بیمار داده می شود.

همانطور که اشاره شد در این قبیل جراحی‌ها باید تمام اجزای صورت را در نظر گرفت.گاهی اوقات یک بینی به ظاهر بزرگ است اما علت آن بزرگی بینی نیست بلکه کوچکی فک بالا ست.گاهی اوقات بعد از جراحی فک دیگر بینی هم در صورت بیمار متناسب به‌نظر نمی‌رسد و بهتر است جراحی شود. یک اشتباه بسیار بزرگ عمل زیبایی بینی قبل از جراحی فک است.در خیلی از این موارد وقتی فک (بخصوص فک بالا)بعد از بینی جراحی شود بینی جراحی شده زیبایی و تناسب خود را از دست داده و حتی زشت و ناخوشایند به‌نظر می رسد.

بنابراین اگر قرار است بیمار هم تحت عمل جراحی فک قرار گیرد و هم بینی جراحی شود،به‌عنوان یک اصل اول فک باید جراحی شود و بعد از آن بینی. گاهی اوقات گونه های بیمار نیز نیاز به تصحیح دارند به‌خصوص بعد از جراحی فک.معمولاَ این مسأله از قبل برنامه‌ریزی می شود و در صورت نیاز اغلب بیمار بصورت همزمان و در یک جراحی گونه ها نیز بهمراه فک ها تصحیح می شوند.

بعضی اوقات چانه بیمار نیز کوچک بوده و احتیاج به عمل دارد.ما دو نوع جراحی برای چانه داریم.یکی استفاده از پروتز و دیگری بریدن استخوان چانه و تغییر موقعیت آن است.روش دوم روش علمی تر و بهتری ست چون پروتزهای ناحیه چانه بعد از مدتی بدلیل فشار شدید عضلات این ناحیه جابجا می‌شوند و حتی ممکن است کاملاَ از آنجا خارج شوند.در بریدن استخوان چانه نتیجه زیباتر و قابل پیش بینی تر است.